सहजोक्त

 #रामनवमीच्या शुभेच्छा.

शेकडो वर्षांच्या प्रतीक्षे नंतर श्रीरामलला आज स्वतःच्या घरी, जन्मदिनोत्सव साजरा करतोय.

आयुष्यात 'राम' गवसणे, यातच राम आहे. नाही तर आयुष्य जागूनही  'राम नाम सत'  ठरलेच आहे.

मैथिली ठाकूर च्या आवाजात ऐकलेले एक रामभजन मला आवडते.

त्या भजनाचे शब्द असे 👇👇

राम को देख कर श्री जनक नंदिनी,

बाग में जा खड़ी की खड़ी रह गयी,

राम देखे सिया माँ सिया राम को,

चारो अँखिआ लड़ी की लड़ी रह गयी….

थे जनकपुर गये देखने के लिए,

सारी सखियाँ झरोकान से झाँकन लगी,

देखते ही नजर मिल गयी दोनों की,

जो जहाँ थी खड़ी की खड़ी रह गयी….

बोली है एक सखी राम को देखकर,

रच दिए है विधाता ने जोड़ी सुघर,

पर धनुष कैसे तोड़ेंगे वारे कुंवर,

सब में शंका बनी की बनी रह गयी….

बोली दूजी सखी छोटन देखन में है,

पर चमत्कार इनका नहीं जानती,

एक ही बाण में ताड़िका राक्षसी,

उठ सकी ना पड़ी की पड़ी रह गयी….

 मैथिली बोली असावी ही बहुधा. काव्य रचियता कोण ते कळले नाही.

पण गाण्याचे भाव किती तरल आहेत ना?

मर्यादापुरुषोत्तम रामाचे वर्णन करताना आजचेही कवी मर्यादा सोडत नाहीत, हीच ती संस्कृतीची सखोल रुजवण होय.

गुरु सह जनकराजाच्या राजवाड्यात स्वयंवरासाठी गेलेल्या रामाला अचानक बघून सीतेची व अर्थात रामाचीही प्रतिक्रिया अलवार रंगवली आहे.

दोघेही नवतरुण. दोघेही विवाहयोग्य. दोघांही पहिल्या नजरेतच कळले की, 'आपण एकमेकांसाठी सुयोग्य आहोत'.

सीतेच्या सख्या सुद्धा तितक्याच अल्लड आहेत. त्या सुद्धा खिडकीतून वाकून वाकून सीतेच्या रामाला बघत आहेत. तिच्या मैत्रिणी 

तिची काळजी घेणाऱ्या आहेत. या दोघांची जोडी छानच दिसते असे त्या मैत्रिणींना वाटते. पण राम सुकुमार आहे. कसे बरं धनुष्य तोडतील? ही शंका. दुसरी सखी लगेच रामाचा पराक्रम सांगते आणि सीतेला संभ्रमित होण्यापासून वाचवते. 

या पूर्ण काव्यात त्या बोलीभाषेचा ठसका आणि गोडवा जसा मनाला भावतो तसेंच कुलीन मर्यादशील वागणारे नवतरुण युगल सुद्धा मनाचा ठाव घेतात. हे कडवं तर अतिशय उत्तम आहे.

राम को देख कर श्री जनक नंदिनी,

बाग में जा खड़ी की खड़ी रह गयी,

राम देखे सिया माँ सिया राम को,

चारो अँखिआ लड़ी की लड़ी रह गयी….

रामाला बघून सीतामाता बागेत जिथं उभी होती तिथेच खिळून उभी राहिली. इतकुसा प्रसंग अत्यल्प शब्दात, डोळ्यासमोर उभा करण्यात कवी यशस्वी झालाय.

मैथिली ठाकुरचा आवाजही गाण्याला वेगळ्या उंचीवर नेतो, यात शंका नाही.

युट्युब वर हे गाणं नक्की ऐका.

सर्वाना रामनवमीच्या शुभेच्छा 

🙏🙏🙏🙏

©डॉ. प्रज्ञा देशपांडे.