#सहजोक्त.

जनापवादमात्रेण,

न जुगुप्सेत चात्मनि।

जानीयात्स्वयमात्मानं,

यतो लोको निरङ्कुशः।।

मराठी अर्थ = लोकनिंदा होईल या भीतीने स्वतःला लपवू नका, झाकोळून घेऊ नका. आपणच आपले गुण-बलस्थाने तसेच न्यून जाणून असतो. लोकांचे बोलणे, निरंकुश असते.

भावार्थ: 

लोक निंदा से स्वयं को निंदनीय न समझें। वस्तुतः प्रत्येक व्यक्ति अपने दोष-गुणों का यथार्थ मूल्यांकन स्वयं ही कर सकता है। क्योंकि इसका संबंध जीवन की अंतरंगता से है। समाज बहिरंग वृत्ति से राग द्वेष तथा लाभ हानि के आधार पर मूल्यांकन करता है। यह मूल्यांकन अविचारित निरङ्कुश होता है।

 हा अनुभव  बरेचदा येतो, होय ना? 

कोणी सर्जनशील, सुज्ञ, समंजस, सुशील, हितचिंतक, समाजमान्य असतो.  तरीही कुठल्याश्या खुसपट बाबी शोधून किंवा नसलेला भूतकाळ उखरून गावभर नलस्ती करणारे, छिद्रांवेषी असे अनेक लोकं भोवताली असतात. शिवाय हलक्या कानाचेही अनेक असतात, जे अशा लोकांचे ऐकतात. हीनमनोवृत्तीची ही जमात! 'चुगल्या करणं' हेच त्यांचे सामूहिक मनोरंजनाचे साधन असते . 

बोलणाऱ्याचे तोंड धरता येत नाही, की ऐकणाऱ्याचे कान झाकता येत नाहीत.

 समोरच्याचा आत्मविश्वास कमी करण्यासाठीची ही त्यांची खेळी असते.

अशा परिस्थितीत स्वतःच्या सद्कर्मावर विश्वास ठेवावा. आपल्या चांगल्या वर्तनात किंचितही बदल करू नये. काही दिवसांनी हे निंदक उघडे पडतात. हे त्रिवार सत्य आहे.

©डॉ. प्रज्ञा देशपांडे.