#सहजोक्त.

आमच्या लहानपणी सगळ्या घरांच्या कुंपणाला हिरवीगार , कडवट वासाची बागड  ऊर्फ मेंदी असायची. भींतीसारखी जाड ,हिरवीकंच राखण्यात गृहस्वामीचे कौतुक असे . सरसकट सगळ्यांचे जीवन सायकल सारखे विना प्रदूषण ,विना आवाजाचे अन् स्वतःच्या कुवतीच्या गतीने पुढ सरकणारेे होते. कुठेच कर्णकटू भोंगे वा अोव्हरटेक नव्हते. वेगाचा उन्माद नव्हता.
जाड भींतीसारख्या बागडीतून अंगणातले
आवाज ,अंधूक दृश्य रस्त्याहून दिसे न् घराच्या अंगणातून रस्त्यावरचे सारे दिसे.लाकडी फाटकाशी उभे राहिले तर सरळ मागच्या अंगणात काय सुरु आहे हे दिसणार ! इतकी सरळ ,पारदर्शी गृहरचना सगळ्यांचीच होती.  न मागता सर्वत्र  ट्रांसपरेंसी हेच त्याकाळाचे व्यवच्छेदक लक्षण .  सायंकाळी उन्हं  उतरल्यावर अंगणात पाणी शिंपडतांना मेंदीवरही शिंपडायचे. गार झुळूक अोघाने यायची.
दुपारी बक-या पाळणारे कळप घेऊन समोरच्या मैदानात येत. बक-यांना ,गाई-म्हशींना ही बागड खाद्य म्हणून चालत नसे कदाचित तिचे वेगळे कडवटपण कारण असावे. मग असे मेंढपाळ त्या मेंदीवर पिवळ्या रंगांचे वायर सारखा  वाढणारा पशुखाद्य असा  अमरवेल टाकायचे. त्या हिरव्याकंच बागडीवर पिवळाजर्द तो वेल ; रंगसंगतीनुसार तसा छानच दिसत असे. आम्ही वायर म्हणून अोढून खेळायचो त्याच्याशी. या हिरव्या बागडीला उग्रवासाची पांढरी फुले यायची . त्या फुलांचा गजरा कोणीच घालत नसे कारण त्या फुलांमुळे डोक्यात उवा होतात असा समज! या पिवळ्या वायरवेलालाही पांढरट तुरा येऊन बहार यायचा.
या पिवळ्या वेलीमुळे बागड सुकते ,पिवळीवेल परजीवी तर आहेच पण ज्यांच्या जिवावर जगते त्यांना जगू देत नाही ,त्यांचा जीवनरस शोषून घेते असा अनुभव आहे. म्हणून मोठी जाणती माणसं या पिवळ्या वायरीला खेचून काढायचे.
बरेच दिवसांनी बाळपणीचा हा अनुभव  दृष्टांतासारखा सुचला काही प्रसंगावरून  ! चालायचेच  !!!
बागड ,अमरवेल , मेंढपाळ ,गृहस्वामी , रंगसंगतीने डोळ्यांना सुख वाटणारे आमच्या सारखे दर्शक  आदी सगळे *जीवो जीवस्य जीवनम्।* साधणारे घटक
 होय ;  हे मात्र निर्विवाद !
©डॉ. प्रज्ञा देशपांडे.