#सहजोक्त.

#सहजोक्त.
झाडाख्यान ...१
काय बघितल्यावर कोणते विचार मनात यावेत याचा काही नेम नसतो. गोष्ट कुठून सुरु होते न् कुठे जाऊन ठेपते हे सांगताच येत नाही. आजच पहा ना ! जवळ जवळ पंधरा दिवसांनंतर सक्काळी फिरायला गेली. नेहमीच्या बास्केटबॉल ग्राऊंडवर प्रातःस्मरण करीत फिरत होते. सहज नजर गेली झाडाकडे. खरे तर रोजच्या परिचयाचा पायाखालचा तो परिसर ! पण आज लक्ष वेधलं ते शिरीषवृक्षाने . खूप आठवणी आहेत या वृक्षाच्या ! पुढची सहजोक्त या विषयावर सहज लिहिता येणार हे नक्की.
माझ्या घरा समोरही मोठमोठी झाडं आहेतच . पण हे पटांगण त्यापेक्षा विशाल असल्यामुळे यावर जास्त झाडं आहेत. मग सगळी झाड मोजली. दहा झाडं शिरीष ,नऊ सिसवाची झाडं ,चार कडुलिंबाची झाडं ,दोन गुलमोहोराची झाडं , नावे माहित नसलेली चारपाच झाडं ,एक रुईचे झाड,अन् हो ,एक वडाचं झाड ,ज्याला त्या परिसरातून जाणारे येणारे नमस्कार करतात  ; ..असे अनेक झाडं आहेत तेथे .
शिवाय एक बोराचं झाड होतं जे कोणीतरी छाटलेलं दिसतय सध्या . चांगली चवदार बोरं यायची त्याला.छाटलेलं ,केविलवाणं झाड पाहून रोज मन खंतवायचं . "काय माणसं असतात ना ! फळं खातात ,सावली उपभोगतात ,पाणीही देत नाहीत  किंवा काळजीही घेत नाहीत ,तसं हे झाड यांच्या अायुष्यात अडचणीही आणत नाही ; तरी त्या बिच्च्या-या झाडाला छाटून टाकलं !" असा विचार यायचा मनात. आज जरा जवळ जाऊन त्या झाडाला निरखून पाहिलं तर एक कोवळे कोंब त्याच्या छाटक्या बुध्यावर रसरसून वाढताना दिसले. ते पाहून उगाच मीच जिंकल्याचा आनंद झाला. "कितीही विपरीत परिस्थिती राहो ,अापलीच मंडळी मुळावर उठली तरी जिद्दीने पुन्हा तगवायचेच स्वतःला !" हीच शिकवण देतात कां झाडं? न कळे !

लहानपणी उन्हाळ्यात सुट्ट्यांमध्ये खेड्यात रहायचो आम्ही भावंड. बाबांची शेती होती ना ! तेथे दुपारभर खेड्यातील सवंगड्यांसह मनसोक्त उंडारत खेळायचो आम्ही.
"अत्ती लाव ,पत्ती लाव"असा एक खेळ होता.

¥(हे नाव शुद्ध मराठी आहे कां आमचे नागपुरी हिंदीयुक्त मराठी , हे अजून कळलं नाही. लाव म्हणजे लावणे की लाव म्हणजे घेऊन ये ? यावर कंफ्यूजन आहे कारण खेळताना दोन्हींची गरज आहे पण स्टाईलमध्ये रुबाब झाडायचा तर मध्येच हिंदी झळकलेच पाहिजे असा संस्कार हिंदी सिनेमांनी केला आहे ना....'बचेंगे तो अौर भी लडेंगे..'किंवा 'मेरी झाशी नही दूंगी'! सारखं ......इति विषयांतर .) ¥
 ज्याच्यावर राज्य आलं त्याला "अत्ती लाव पत्ती लाव ..अमुक झाड" असं सांगायचं . मग त्याने ते झाड जेथे असेल तेथे जाऊन पानं तोडून आणायची मग त्या पानांनी
दुस-यांना आऊट करायचे. मग जो बाद झाला त्याला नवे झाड सांगायचे अन् असा हा खेळ सगळे  थकत   पर्यंत चालायचा पण संपायचा नाही.
 या खेळामुळे चपळता ,लवचिकता , सांघिकभावना तर वाढलीच शिवाय झाडांची नावे (अर्थात मराठीत) कळली. शिवाय गावाच्या भूगोलाची माहिती व्हायची हा फायदा.
 आज ही झाडं पाहून लहानपणचे झाडांचे नाव व रंगरूप लक्षात ठेवण्याचे संस्कार आठवले एकदम.
 बाकी झाडांविषयी पुढल्या भागात. ......
 ©डॉ. प्रज्ञा देशपांडे.