सहजोक्त

#शब्दचिंतन.
आज एक मराठी वाक्प्रचार आठवला.
"कच्छपी लागणे" . कच्छपी लागणे याचा अर्थ आश्रय करणे , तंत्राने चालणे , मागे मागे करणे , त्रास देणे ,पाठपुरवठा करणे , नादी लागणे इत्यादी होतो.
शब्दांचे चिंतन करायला मनापासून आवडते. आज हा वाक्पचार आठवला मग लागली याचे चिंतन करायला.
कच्छ , कच्छप , कच्छपी हे वेगवेगळे शब्द तर आहेतच त्यांचा अर्थही वेगवेगळा आहे.
कच्छ म्हणजे पानथळ जमीन , समुद्रकिना-याची पानथळ जमीन , नावेचा विशिष्ट भाग , दलदलीचा भाग वगैरे अर्थ होतात.
कच्छप  याचा अर्थ  गूढाङ्गः , धरणीधरः, कच्छेष्टः , पल्वलावासः , कठिनपृष्ठकः , पञ्चसुप्तः, क्रोडाङ्गः म्हणजे  कासव . कच्छपचा अजून एक अर्थ लाल देवदार  असा होतो. असे म्हणतात की कच्छप हा मल्लयुद्धातील एक पवित्रा अथवा चाल असते.
 
तर कच्छपी म्हणजे कूर्म्मी ,डुलिः,  दुलिः ,  कमठी  म्हणजे कासवी .
कच्छपीचा दुसरा अर्थ वीणाविशेष म्हणजे सरस्वतीवीणा  असाही अर्थ आहे तर आयुर्वेदाने  क्षुद्ररोगविशेष  असेही म्हटले आहे. 

आता "कच्छपी लागणे" हा वाक्प्रचार नेमका कधी ? कसा ? आणि कां रूढ झाला असेल ? हे मोठेच कोडे पडले मला.
जर कोणी यावर भाष्य करून समजावून सांगेल तर मग या शब्दाच्या परत कच्छपी लागणार नाही मी.
©डॉ. प्रज्ञा देशपांडे.