आज लिहिता लिहिता "सोज्वळ"शब्द आला.
हा शब्द मला खूप आवडतो. मराठमोळा सात्विक शब्द . सोज्वळ म्हटलं की घरंदाज ,नीटस ,शालीन असे व्यक्तिमत्व डोळ्यासमोर येते.
सोज्वळ शब्द कसा तयार झाला असेल ? विचार करु लागली. सोप्पा शब्द आहे तसा हा.
स+उज्वळ असा मूळ शब्द . उज्वळ हा उज्ज्वल शब्दाचे मराठी रूप. उद्+ज्वल् असा मूळ धातू. उज्ज्वल शब्दाचे अजून एक मराठी रूप म्हणजे "उजळ". "ती रूपाने उजळ आहे",या वाक्यातील उजळ शब्द बरं ! 'उजळल्या खूप ज्योती' मधले क्रियापद नाही.
तर सोज्वळ म्हणजे उज्ज्वलते सह ; असा मूळ शब्दानुसार अर्थ होईल . पण रूढार्थ जास्त प्रभावी आहे म्हणून मराठीच्या सोज्वळतेला बाधा नको. सोज्वळ शब्द उजळपणे वापरायला हरकत काय ?
©डॉ. प्रज्ञा देशपांडे.
हा शब्द मला खूप आवडतो. मराठमोळा सात्विक शब्द . सोज्वळ म्हटलं की घरंदाज ,नीटस ,शालीन असे व्यक्तिमत्व डोळ्यासमोर येते.
सोज्वळ शब्द कसा तयार झाला असेल ? विचार करु लागली. सोप्पा शब्द आहे तसा हा.
स+उज्वळ असा मूळ शब्द . उज्वळ हा उज्ज्वल शब्दाचे मराठी रूप. उद्+ज्वल् असा मूळ धातू. उज्ज्वल शब्दाचे अजून एक मराठी रूप म्हणजे "उजळ". "ती रूपाने उजळ आहे",या वाक्यातील उजळ शब्द बरं ! 'उजळल्या खूप ज्योती' मधले क्रियापद नाही.
तर सोज्वळ म्हणजे उज्ज्वलते सह ; असा मूळ शब्दानुसार अर्थ होईल . पण रूढार्थ जास्त प्रभावी आहे म्हणून मराठीच्या सोज्वळतेला बाधा नको. सोज्वळ शब्द उजळपणे वापरायला हरकत काय ?
©डॉ. प्रज्ञा देशपांडे.
No comments:
Post a Comment