काल कोणीतरी *स्वार्थी* शब्द कसा होतो ते विचारले. स्व+अर्थ+इन् = स्वार्थिन् या मूळ शब्दाचे पुल्लिंगी प्रथमा एकवचन आहे ते . स्वार्थ ज्याच्यात आहे तो स्वार्थिन् .
याच प्रकारचे कितीतरी शब्द आपण रोजच्या भाषेत बोलतो.
शब्द तयार होण्याची प्रक्रिया आनंददायी असते. एकदा ती कळली की शब्द लीलया साधतात. मानी ,बली ,धनी ,विजयी ,वादी ,मूलगामी ,
दूरगामी, विद्यार्थी ,लाभी ,कृपाकांक्षी ,दर्शनाभिलाषी ,साक्षी ,त्यागी ,तारी,घनपाठी,दशग्रंथी,भाषी, भारी,याजी,दानी इत्यादी सगळे शब्द वर सांगितलेल्या प्रक्रियेने तयार झाले आहेत.
मानी =मानिन् ,
बली=बलिन्
धनी=धनिन्
विजयी =विजयिन्
वादी=वादिन्
मूलगामी = मूलगामिन् ,
दूरगामी=दूरगामिन् ,
यार्थी=विद्यार्थिन् ,
लाभी =लाभिन् ,
कृपाकांक्षी=कृपाकांक्षिन् ,
दर्शनाभिलाषी=दर्शनाभिलाषिन् ,
साक्षी=साक्षिन् ,
त्यागी =त्यागिन् ,
तारी=तारिन् ,
घनपाठी=घनपाठिन् ,
दशग्रंथी=दशग्रंथिन् ,
भाषी=भाषिन् ,
भारी=भारिन् ,
याजी=याजिन् ,
दानी=दानिन्
संचारी=संचारिन्
वैभवशाली= वैभवशालिन्
हे सगळे पुल्लिंगी शब्द आहेत. यांची स्त्रिलिंगी रूपे असतात.
मानी =मानिनी,
बली=बलिनी ,
धनी=धनिनी ,
विजयी =विजयिनी,
वादी =वादिनी,
मूलगामी =मूलगामिनी,
दूरगामी=दूरगामिनी, विद्यार्थी =विद्यार्थिनी,
लाभी =लाभिनी,
कृपाकांक्षी =कृपाकांक्षिणी,
दर्शनाभिलाषी =अभिलाषिणी,
साक्षी =साक्षिणी,
त्यागी =त्यागिनी,
तारी=तारिणी,
शाली=शालिनी
माली=मालिनी,
धारी=धारिणी ,
वारी= वारिणी,
मारी =मारिणी
शब्द व्याकरणाच्या अंगाने न शिकता असे शिकले तर सहज ,सोपे व रमविणारे ठरतात.
©डॉ. प्रज्ञा देशपांडे.
No comments:
Post a Comment