#सहजोक्त.

अवकाश.
उच्चारणाचे सौंदर्य नेमकं कशात असतं ?  उच्चारणामध्ये घेतलेल्या अवकाशात !   दोन वर्ण , स्वर वा व्यंजन यांच्या उच्चार करताना जो  छोटा-मोठा श्वास घेतो तोच अवकाश. जितकं सावकाश उच्चरण करू तितकं ते प्रभावी होतं.
हे जसं भाषेसाठी सत्य आहे तसं ज्ञानासाठीही सत्य आहे कां ?  होय . मेंदूवर अखंड माहिती थोपवत राहिले तर मेंदू तिला क्षमतेने साठवू शकतो कां ? नाही . मध्ये विराम दिला की मेंदू तेवढी माहिती साठवतो.
हेच दाखले आयुष्यालाही लागू पडतात ना ! सतत धावत राहणरं , सतत देवाण-घेवाण करणार मन , सतत बहिर्मुखी असलेली मानसिकता , जरा थांबण्याची गरज नाही कां ?  वर्षानुवर्ष घड्याळीच्या काट्यांवर , टार्गेटच्या धाकावर ,कुठल्याशा आशेवर वा पिपासेवर अखंड धावणा-या मनामागे शरीर-क्रियांना अोढणारे आपण !   "जरा विसावू या वळणावर ", म्हणणे सोपे पण जगणे कठिण आहे ना  , आपल्या सारख्या सवयीच्या गुलामांना ?
पण वर दिलेल्या द‍ाखल्यांवरून नक्कीच सांगता येते की जीवनात विराम , अवकाश गरजेचा आहेच . आजवर झालेला प्रवास , पुढे घ्यायची झेप यांच्या मध्ये एक तटस्थ अवकाश मिळतोय सध्या , तर तो मनापासून स्वीकारा. शून्यवत् करा स्वतःच्या मनाला. कुठलंही काहीही चांगलं-वाईट , भलं-बुरं , कामाचं-बिनकामचं असं काहीही न विभागता  फक्त श्वास घ्या . पंचज्ञानेंद्रियांना अंतर्मुखता  अनुभवू द्या.
आजवर देणं-घेणं करीतच आलो.
 " मी अमुक शिकलो , मी अमुक अनुभवलं " , हे ही जगजाहीर करू नका . काही काळ हा फक्त न् फक्त स्वतःचा खास ,"नैज"  असा राखून ठेवा.
  हा विराम , हा अवकाश आपल्याला  आपोआप सखोल , समृद्ध   करील यात शंका नाही.  स्वतःचे अवकाश गाठा न्  पंचज्ञानेंद्रियांना कुठलीही सूचना न देता
"आ नो भद्रा: क्रतवो यन्तु विश्वत:" याचा अनुभव घेऊ द्या.
कशाही कारणाने मिळालेला हा अवकाश नक्की पुढच्या जीवनात समईच्या शांत प्रसन्न ज्योतीसम मार्गदर्शक  ठरेल , यात शंका नाही.
©डॉ. प्रज्ञा देशपांडे.