Sunday, April 26, 2020

#सहजोक्त.

#शब्दचिंतन .
कुठेतरी वाक्य ऐकलें , " That's my bundle of joy."  वाक्यातील शब्द डोक्यात घोळत होता ,"बंडल अॉफ जॉय" ,  कारण शब्दांचा विचार करण्याची जुनी सवय ! मग या शब्दाचं मराठीकरण काय होईल ? याचा विचार करू लागली.

मराठीत या शब्दाशी मिळते जुळते  एकाहून एक खास शब्द आहेत , ज्यांचा आशय वा अर्थच्छटा जरा जराशा वेगळ्या आहेत.
जसे , आनंदनिधान , आनंदसागर ,आनंदमूर्ती , आनंदकारण वगैरे वगैरे . पण मनात हे शब्द भरत नव्हते. मग शब्द आठवला , "आनंदकंद" . किती सुंदर शब्द आहे ना ?  बंडल अॉफ जॉय या शब्दाहून अधिक मार्मिक ! 


बंडल मग ते कशाचेही असले तरी ते चैतन्य़युक्त नसते. बहुतेक वेळी वस्तुंचे बंडल असते. न् बंडल कितीही मोठं असलं तरी ते संपतेच .आनंदाचे बंडल म्हटले की त्याला मर्यादा येणारच.

उलट "कंद" म्हणजे जमिनीच्या आत दडलेला , वर न दिसणारा , झाडाचे उत्पत्तिकारण असून  सहसा कधीच  नष्ट होत नाही. आनंद नेहमी असाच कंदरूपाने मिळावा नाही कां ?   कोणाच्या आनंदाचे बंडल होऊन कधीतरी संपण्यापेक्षा चैतन्ययुक्ततेने  नवनिर्मितीला करण होणारं आनंदाचं कंद कां न व्हावे ?


इथे मला कोणत्याही भाषेला कमी लेखायचे नाही , उलट काही शब्द हे काही भाषांत अधिक  खुलून येतात.
असे बरेच शब्द मराठी-हिंदी-इंग्रजी-संस्कृत इत्यादी भाषांमध्ये आहेत , की जे असेच त्या भाषेत  खास ठरतात.
असे शब्द शोधणे ही बौद्धिक पर्वणी नव्हे कां ?
जर असे शब्द तुमच्या संग्रही असतील तर मला नक्की कळवा.
©डॉ. प्रज्ञा देशपांडे.

2 comments: