सहजोक्त.

#दृष्टांत कथा.
आकाशाशी स्पर्धा करणा-या , मोठ्या झाडावर  एक बांडगुळ उपजलं होतं . आपल्या सावलीने इतर झाडांना वाढूच न देण्याचा दोष होताच वृक्षाचा . बांडगुळाना पोसण्याच त्याला धन्यता होती. मोठ्या झाडामुळे त्या  बांडगुळाचाही विहार कायम उंच आकाशातच असे. वाणाचा प्रश्नच नव्हता , गुण मात्र घेतला त्याने.  झाडावर आयते पोसल्या जाणा-या त्या  बांडगुळाने एकदा चुकून खाली पाहिले.

जरा दूर रखरखत्या उन्हात ,  कोणाच्याही मदतीशिवाय जगणारे छोटे गवती झुडूप होते. उन्हामुळे न् मोकळ्या वा-यामुळे जरासे म्लान , सुकले होते ते .
मिळणा-या   आयत्या  पोषणाने बांडगुळ बाळसेदार , तजेलदार होते.

दूरच्या त्या झुडूपाला बांडगुळाने तुच्छ नजरेने बघितले. न् कुजबुजला की ,' छी काय हे क्षुद्र जीव देव निर्माण करतो ना उगाच  ?'
झाड होते मोठे विशाल न् फारच जुने . फांद्यांची जोरजोरात हालचाल करताना ,  कधी कधी दाणकन फळे पाडताना कधीच झुडुपाचा विचारही त्याच्या मनात येत नसे. ते जुडूप कितीदा फांद्यांच्या भाराने , फळांच्या तडाख्याने दबायचे , वाकायचे , झुकायचे. बांडगुळाला यात फारच मजा यायची. 'आपल्या समोर सर्वच झुकतात , आपण ग्रेट ' ,असा त्याचा समज दिवसागणिक वाढायचा.
झुडुपाला खंत वाटायची पण त्याला जगण्यासाठी हे सर्वच सहन करणे भाग होते.

एकदा जोराचे वादळ आले. सारा परिसर वादळाच्या तडाख्याने अस्ताव्यस्त झाला. बांडगुळ आपल्याच भाराने धाडकन कोसळले. जमिनीवर पडल्या पडल्या त्याने परत झुडूपाकडे पाहिले . वादळाने झुकविलेले ते झुडूप आता परत उभे झाले होते.

तेव्हड्यात परत दुप्पट वेगाने वादळी पाऊस आला. जुने मोठे झाड काडकन आवाज करीत अर्धे दुभंगले , अर्धे तुटले न् थोडेसे शिल्लक राहिले . तुटलेला भाग बांडगुळावर कोसळला न्  बांडगुळाचे शकलं शकलं झाली.

इकडे हे झुडूप पार  जमिनदोस्त झाले . वारा-पाणी-गारा यांच्या मा-याने गतप्राण झाल्यासारखे निपचित पडून राहिले.
काही काळाने वादळ शांत झाले . भयंकर पडझडी नंतर झाड कसेबसे सावरले. त्याची मुळे खोल खोल जमिनीत रुतलेली असल्यामुळे  पुन्हा त्याने जीव धरला न् आता ते आता जमिनीशी घट्ट रुजून  जगू  लागले.
बांडगुळाचे अस्तित्व संपले होते . झुडूप मात्र परत पहिले सारखे  जगत होते.

# द्राष्टांतिक = ? तुम्हीच विचार करा न् सुचवा.
©डॉ. प्रज्ञा देशपांडे.